พระสุตตันตปิฏก ขุททกนิกาย มหานิทเทส [อัฎฐกวรรค] 14. ตุวฏกสุตตนิทเทส
คำว่า ไม่พึงประกอบการทำอาถรรพณ์ การทำนายฝัน การทำนายลักษณะ
หรือแม้การดูฤกษ์ยาม อธิบายว่า ไม่พึงประกอบ คือ ไม่พึงประพฤติ ไม่พึง
ประพฤติโดยเอื้อเฟื้อ ไม่พึงสมาทานประพฤติ การทำอาถรรพณ์ การทำนายฝัน
การทำนายลักษณะ หรือแม้การดูฤกษ์ยาม
อีกนัยหนึ่ง ไม่ควรเรียน ไม่ควรท่อง ไม่ควรทรงจำ ไม่ควรเข้าไปทรงจำ
ไม่ควรเข้าไปกำหนด ไม่ควรประกอบการทำอาถรรพณ์ เป็นต้น รวมความว่า
ไม่พึงประกอบการทำอาถรรพณ์ การทำนายฝัน การทำนายลักษณะ หรือแม้การดู
ฤกษ์ยาม
เชิงอรรถ :
(5) มิคสิระ ดาวหัวเนื้อ มี 3 ดวง รูปเหมือนหัวเนื้อ
(6) อัททา ดาวฉัตร รูปเหมือนแก้วปัทมราช
(7) ปุนัพสุ ดาวสำเภา มี 3 ดวง รูปเหมือนสำเภา
(8) ปุสยะ ดาวปุยฝ้าย มี 5 ดวง รูปเหมือนรูปหีบ
(9) อิสิเลสะ ดาวพ้อม มี 5 ดวง รูปเหมือนคู้ข้อศอก
(10) มาฆะ ดาววานร-ไถ มีรูปเหมือนงอนไถ
(11) ปุพพผัคคุณี ดาวเพดานหน้า มีรูปเหมือนเพดาน
(12) อุตตผัคคุณี ดาวเพดานหลัง มีรูปเหมือนดาวเพดานเรียงกัน
(13) หัตถะ ดาวฝ่ามือ มี 5 ดวง มีรูปเหมือนเหนียงสัตว์และฝ่ามือ
(14) จิตตะ ดาวตาจระเข้ มีรูป มีวรรณเหมือนแก้วไพฑูรย์
(15) สาติ ดาวช้างพัง มีรูปเหมือนเหนียงผูกคอสุนัข
(16) วิสาขา ดาวเขากระบือ-แขนนาง มีรูปเหมือนแขนนาง
(17) อนุราธะ ดาวหมี-หน้าไม้ มี 4 ดวง มีรูปเป็นเหมือนหน้าไม้
(18) เชฏฐา ดาวแพะ-ช้างใหญ่ มีรูปคด ๆ
(19) มูละ ดาวช้างน้อย มี 9 ดวง มีรูปเหมือนช้างน้อย
(20) ปุพพาสาฬหะ ดาวแรดตัวผู้ มี 3 ดวง เป็นเหมือนปากนก
(21) อุตตราสาฬหะ ดาวแรดตัวเมีย มี 5 ดวง เป็นเหมือนรูปครุฑ
(22) สาวนะ ดาวคนจำศีล มี 3 ดวง เป็นเหมือนหลักชัย
(23) ธนิฏฐะ ดาวกา มี 4 ดวง เป็นเหมือนรูปไซ
(24) สตภิสกะ ดาวมังกร มี 4 ดวง เป็นเหมือนรูปหางพิมพ์ทอง
(25) ปุพพาภัททะ ดาวราชสีห์ตัวผู้ มี 2 ดวง มีรูปเหมือนเพดาน
(26) อุตตราภัททะ ดาวราชสีห์ตัวเมีย มี 2 ดวง มีรูปเหมือนเพดาน
(27) เรวตี ดาวปลาตะเพียน มี 36 ดวง มีรูปเหมือนรูปไซและปลาตะเพียน
(28) ฤกษ์พานาที ระยะเวลาที่เป็นฤกษ์ (เทพ สาริกบุตร. พระคัมภีร์ฤกษ์, โรงพิมพ์ศิลปาบรรณาคาร,
กรุงเทพฯ, พ.ศ.2053, พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525)
พระสุตตันตปิฏก ขุททกนิกาย มหานิทเทส [อัฎฐกวรรค] 14. ตุวฏกสุตตนิทเทส
คำว่า ผู้นับถือพระรัตนตรัย... ไม่พึงเรียนการทำนายเสียงสัตว์ร้อง การ
ปรุงยาให้ตั้งครรภ์ และการบำบัดรักษาโรค อธิบายว่า เสียงเนื้อ(มฤค) และเสียง
นกร้อง ตรัสเรียกว่า เสียงสัตว์ร้อง พวกนักทำนายเสียงเนื้อและเสียงนกร้องย่อม
ทำนายเสียงเนื้อและเสียงนกร้อง คือ รู้จักเสียงร้อง เสียงเจรจากันของพวกนก หรือ
พวกสัตว์ 4 เท้า พวกนักทำนายเสียงเนื้อและเสียงนกร้องย่อมทำนายเสียงเนื้อและ
เสียงนกร้องอย่างนี้ พวกคนปรุงยาให้ตั้งครรภ์ได้ ก็ทำให้ตั้งครรภ์ขึ้น ครรภ์ย่อมตั้ง
อยู่ไม่ได้ เพราะเหตุ 2 อย่าง คือ (1) เพราะเชื้อโรค (2) เพราะลมกำเริบ พวกคน
ปรุงยาให้ตั้งครรภ์ย่อมให้ยาเพื่อกำจัดเชื้อโรค หรือบำบัดลมกำเริบ พวกคนปรุงยา
ให้ตั้งครรภ์ได้ ก็ทำให้ตั้งครรภ์ขึ้นอย่างนี้
ว่าด้วยการบำบัดรักษาโรค
คำว่า การบำบัดรักษาโรค ได้แก่ การบำบัดรักษาโรค 5 อย่าง คือ
1. การรักษาด้วยการเสกเป่า 2. การรักษาด้วยการผ่าตัด
3. การรักษาทางยา 4. การรักษาทางภูติผี
5. การรักษาโรคเด็ก (กุมารเวช)
คำว่า ผู้นับถือพระรัตนตรัย ได้แก่ ผู้นับถือพระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์
ผู้นั้นนับถือพระผู้มีพระภาคว่าของเรา พระผู้มีพระภาคก็ทรงรับรองบุคคลนั้น
สมจริงดังที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า "ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเหล่าใดเป็นผู้คดโกง
แข็งกระด้าง พูดพล่อย กรีดกราย มีมานะจัด มีจิตไม่มั่นคง ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุ
เหล่านั้น มิใช่ผู้นับถือเรา เป็นผู้ไปจากธรรมวินัยนี้แล้ว และภิกษุเหล่านั้นจะไม่ถึง
ความเจริญ งอกงาม ไพบูลย์ในธรรมวินัยนี้ ส่วนภิกษุเหล่าใด ไม่คดโกง ไม่พูด
พล่อย เป็นนักปราชญ์ ไม่แข็งกระด้าง มีจิตมั่นคง ภิกษุเหล่านั้น เป็นผู้นับถือเรา
เป็นผู้ไม่ไปจากธรรมวินัยนี้ และภิกษุเหล่านั้นจะถึงความเจริญ งอกงาม ไพบูลย์
ในธรรมวินัยนี้"
(พระผู้มีพระภาคผู้สุคตศาสดา ครั้นตรัสเวยยากรณ์ภาษิตนี้แล้ว จึงตรัสคาถา
ประพันธ์ต่อไปอีกว่า)
